Podzemni tuneli i galerije Petrovaradinske tvrđave
Slika 1. Podzemni tunel Petrovaradinske tvrđave
U kratkom promotivnom filmu Istraživanje podzemlja Petrovaradinske tvrđave Veljko Milković otkriva deo svojih saznanja o podvzemnim tunelima.
20 km dubokih podzemnih hodnika
Podzemlje Petrovaradinske tvrđave predstavlja njenu najveću atrakciju, slažu se svi poznavaoci i autori koji su pisali o tome.
Između 1768. i 1776. godine intenzivno je građeno četvorospratno podzemlje. Dužina ovih komunikacija i podzemnih odaja navodno iznosi samo 16 kilometara. No to možda i nije sve, jer se na terenu stiče utisak o ipak većoj dužini.
Slika 2. Presek duboke vertikale Zdravkove vertikale, koja se nalazi ispod istočnog dela Dvorožnog bastiona Hornverk:
I - Tunel pri površini sa ulazom kod barutane Svete Elizabete, II - Niži nivo, III - Međusprat, IV - Nedovršeni hodnik, V - Dno vertikale sa kamenim diskom (1) i mestom gde je nađen fosil školjke(2), VI - Najniži nivo nedovršenog podzemlja
Ovaj jedinstveni sistem imao je predviđene instalacije minskih polja, kao i prostorije za smeštaj vojnika, oružja i 12.000 puškarnica. Podzemne galerije u vanrednim uslovima mogu dati nužan smeštaj za preko 30.000 ljudi. U okviru podzemlja izgrađena su dva rezervna ratna bunara. veći se nalazio kod "Topovnjače" prečnika 4 i dubokog 60 metara (pogrešno u narodu nazvan "Rimski bunar"), a manji - cara Josifa II nalazi se u dubokom podzemlju Hornverka širok 2, a dubok 39 metara (kasnije u narodu nazvan "Kajzer bunar "). ]
Kao godina završetka Petrovaradinske tvrđave spominje se 1780. godina, mada su neki radovi u podzemlju i nadzemlju potrajali još nekoliko godina. Ipak sve planirano nije završeno, a to se u delu podzemlja najbolje vidi (neozidani hodnici, "zemljani tuneli", kraći "slepi" hodnici i dr.).
U dostupnim izvorima, nema nikakve potvrde o alternativnoj upotrebi podzemlja, već samo, čisto vojnoj (kontraminske galerije).
Slika 3. Poprečni presek perifernog bedema Petrovaradinske tvrđave:
1 - branilac na vatrenoj liniji, 2 - bedem, 3 - Galerija u Eskarpi, 4 - Eskarpa, 5 - Rov, 6 - Minska galerija, 7 - Duboko podzemlje sa nisama, 8 - Kontra Eskarpa, 9 - Kontraminska galerija, 10 - Skriveni put, 11 - Napadač na glasiji
Istraživanje podzemlja
Tajnovitost i želja za avanturom, ponekog uvlače u rizik, te se upušta u istraživanje podzemnog sveta. Podzemlje je specifično izolovano od radio talasa, spoljašnje buke i svetla. Udaljeni od elektromagnetskog zračenja, ni mobilni telefoni niti tranzistori, nemaju baš nikakav signal...
Ispod južnog dela Petrovaradinske tvrđave, odnosno dvorožnog bastiona Hornverk, nalazi se najviše podzemnih vojnih galerija - tunela.
Slika 4. Plan podzemlja Hornverka, južni deo Petrovaradinske tvrđave
Mogućnost da se zaluta je najveća u dubokom podzemlju sa ustajalim vazduhom i tunelima manjih dimenzija od prvog nivoa. Međutim ima i jedna olakšica koju treba oprezno razmotriti, putokaz ili pravilnost raskrsnica.
Raskrsnice i podzemni hodnici
Slika 5. Horizontalni presek tipičnog fragmenta dubokog podzemlja Hornverka (jug Petrovaradinske tvrđave - iza Akademije umetnosti) sa strelastim (1), ipsilon (2) i «T», «čekić» (3) raskrsnicama. Male strelice, samo na slici, označavaju put ka prostranijem podzemlju i izlazu. Put ka izlazu je olakšan 1965. godine, kada je od strane Veljka Milkovića odgonetnuta pravilnost u lavirintu - verovatno najveća njegova tajna
Slika 6. Levo: T raskrsnica, ukoliko su svi ogranci istih dimenzija - važi pravilo;
Desno: Horizontalni presek raskrsnice prvog i drugog nivoa podzemlja:
I - prvi nivo, strelice pokazuju put ka izlazu, II - drugi nivo je za 20-ak cm niži i 40-ak cm uži od prvog nivoa, sa jedva primetnim spuštanjem u dubinu, ali ima i izuzetaka zbog konfiguracije terena
Napomena: Strelice i brojevi na slikama 6. i 7. nalaze se samo na skici radi objašnjenja, a sve objavljene informacije ne treba olako tumačiti!!!
Problemi su sve veći kod prikazanog sistema, jer je sklonost da se pojedini tuneli zazidaju sve veća. Pored toga treba obratiti pažnju kod " Y " raskrsnice ( Slika 4. oznaka 2), da se pođe ka dužem ogranku ili da se pravilno procene uslovi.
Pravilnost ili putokaz raskrsnica, bar donekle može smanjiti opasnost od gubitka orijentacije u podzemlju, a pored toga, više ne bi trebalo orjentacije radi, unositi svakojake predmete ili iscrtavati strelice na već, toliko iškrabanim zidovima.
Dodatne informacije o Petrovaradinskoj tvrđavi možete pronaći u knjigama Veljka Milkovića:
- Petrovaradin kroz legendu i stvarnost (2001)
- Petrovaradin i Srem - Misterija prošlosti (2003)
- Svet misterija - Novi pogledi (2004)(
- Petrovaradinska tvrđava - Podzemlje i nadzemlje (2005)
- Petrovaradinska tvrđava - Kosmički lavirint otkrića (2007)
kao i u skriptama:
- Misterije Petrovaradinske tvrđave (1999)
- Petrovaradinska tvrđava između legende i stvarnosti (1999)
Dodatne informacije o ovim publikacijama kao i kako ih naručiti možete pronaći u odeljku Knjige i publikacije
Sve dodatne informacije o Petrovaradinskoj tvrđavi, istraživanju, alternativnoj vodičkoj službi i obilasku podzemlja i nadzemlja, knjigama i publikacijama mogu se dobiti kontaktirajući autora Veljka Milkovića koji je spreman i otvoren za svaki oblik saradnje sa svim potencijalnim strateškim partnerima i mogućnostima realizacije ideja i predloga kao što su otvaranja muzeja, kafe galerije, osnivanje alternativne vodičke službe, snimanje filmova i emisija, izdavanja novih knjiga i publikacija na svetskim jezicima itd. jer je do sada pokazana velika zainteresovanost domaćih i stranih građana i turista te postoji velika mogućnost za dalji razvoj ove oblasti i pokretanja različitih biznisa.
Takođe možete pogledati reportaže i intervjue o Petrovaradinskoj tvrđavi sa Veljkom Milkovićem koji su objavljeni prethodnih godina u štampanim medijima u odeljku Šta su drugi rekli - Izvodi iz štampe.
